Stekken

Wist je dat stekken de makkelijkste manier is om meer planten te maken? Bewaar de volgende keer dat je je kamerplanten snoeit of verpot de extra stukjes. Ze zijn perfect om meer groene maatjes voor je binnenjungle te kweken!

Er zijn echter veel verschillende soorten stekken die je kunt nemen, en elke soort heeft zijn eigen kenmerken. In dit artikel leggen we alles uit wat je moet weten over stekken. Laten we onze schaar pakken en beginnen met het maken van meer planten!

Wat is een stek?

Een stek is een stukje van een plant (specifiek een stukje stengel, blad of wortel) dat in staat is om een nieuwe plant te produceren. In het wild is dit een zeer nuttige vaardigheid voor planten: als ze een tak verliezen door een storm of omdat een dier hem heeft afgebroken, is de tak niet altijd verloren. Na verloop van tijd kan hij uitgroeien tot een nieuwe baby!

Welke kamerplanten kunnen worden vermeerderd met stekken?

Veel kamerplanten kunnen worden vermeerderd met stekken. Er zijn echter veel verschillende soorten stekken en afhankelijk van de soort zullen sommige stekken niet werken. Een Philodendron kun je bijvoorbeeld niet met een bladstek vermeerderen, maar een Begonia wel. Je kunt het beste eerst kijken wat voor soort stek werkt voor de soort die je hebt.

Als algemene indicatie geldt dat als de stengel van je plant kleine knopen of knoppen heeft, dit potentiële groeipunten zijn, waardoor de plant geschikt is voor stengelstek vermeerdering. Lees hier meer over welke kamerplanten gemakkelijk te vermeerderen zijn met stekken.

Wat is de beste tijd om te stekken?

Als je gaat stekken, kun je dat het beste doen tijdens een periode van groei, vaak de lente en de zomer, maar niet alleen dan, afhankelijk van de soort en je opstelling. De plant moet in een groeifase zijn om een grotere kans op succes te hebben.

Als een plant in ‘winterslaap’ is, of heel langzaam groeit, geeft dit aan dat de plant mogelijk niet de benodigde omstandigheden heeft om een gezonde groei te produceren. Het creëren van nieuwe groei uit een stek vergt veel energie van de plant!

Het is net zo belangrijk dat de plant waarvan je stekken neemt gezond is. Als de plant zwak, te jong of ziek is of een tekort aan voedingsstoffen heeft, dan is de plant geen goede kandidaat.

Verschillende soorten stekken en hoe ze te verzamelen

Zoals we al zeiden, zijn er 3 categorieën stekken, die elk onderverdeeld zijn in subcategorieën. De 3 soorten stekken zijn van de stengel, van een blad of van wortels. Stekken van wortels worden meestal alleen gebruikt door professionele kwekers voor bepaalde plantensoorten, dus daar zullen we het in dit artikel niet over hebben.

Stengelstekken

Een stengelstek bestaat uit een deel van de stam en kan al dan niet wortels en bladeren bevatten. Het is de meest voorkomende soort stek. Je kunt een stengelstek nemen van het bovenste, middelste of onderste deel van een plant, en of het nu wortels, bladeren of geen bladeren heeft, het nemen van de stek zal iets anders werken. Verschillende delen hebben ook verschillende kansen op succes.

Hoe kweken uit een topstek

Een topstek is een deel dat wordt genomen van het einde van een tak of de top van de moederplant, waar de plant actief nieuwe groei produceert. Het is het makkelijkst, zelfs voor beginners! Deze stekken kun je het beste recht afknippen, 1 cm boven een knoop. De stek moet groot genoeg zijn, wat betekent dat het minstens 1 of 2 volledig ontwikkelde bladeren heeft en een kale knoop aan de onderkant. Als je geen kale knoop hebt, kun je de bladeren op de laatste knoop verwijderen, maar controleer of je nog 1 of 2 volwassen bladeren op je stek hebt. Plant het direct in aarde als je een hoge luchtvochtigheid hebt of steun het in het substraat van je keuze (water, perliet, pon, sphagnum mos...). Zodra het een aantal wortels heeft, kun je het overplanten naar aarde.

Hoe kweken uit een middenstek

Het principe is vergelijkbaar met een topstek, behalve dat je niet het einde van de stengel gebruikt, maar een tussenstuk, tussen de boven- en onderkant van de plant. Dit wordt ook wel middenstek genoemd. Zorg ervoor dat de stek minstens één blad en één knoop heeft. Het gewenste aantal knopen en de gewenste lengte van de stek hangt af van de plantensoort. Het is echter altijd zo dat een stek niet te veel bladeren moet hebben (5 en meer is te veel). Dit komt omdat bladeren energie creëren voor de plant, maar ze kosten ook energie om in leven te houden. Er moet een balans worden gevonden tussen de noodzaak om energie te creëren en de kosten om de bladeren in leven te houden. Als er te veel energie aan bladeren wordt besteed, zal er te weinig energie worden besteed aan de vorming van nieuwe wortels. Tot slot moet het deel van de stengel onder de bladeren langer zijn dan erboven. Net als bij een topstek, kun je hem direct in aarde planten als je een hoge luchtvochtigheid hebt of hem in een substraat naar keuze zetten (water, perliet, pon, sphagnum mos...). Als het eenmaal een aantal wortels heeft, kun je het overzetten naar aarde.

Hoe kweken uit een ‘wet stick’

Een ‘wet stick’ is een stuk stengel met een knoop die nog niet is uitgelopen en waar geen blad of wortels aan vastzitten. Als de knoop wel is uitgelopen, kan het zijn dat deze stek klaar is, omdat sommige soorten niet in staat zijn om twee keer uit te lopen uit dezelfde knoop. In wezen is het een kaal stuk stengel met een knobbel. Het wordt beschouwd als een van de moeilijkste stekken om te beheren, omdat er geen wortels of bladeren zijn die energie geven aan de node. Dat betekent dat de node alleen kan bouwen op de opgeslagen energie in de ‘wet stick’, wat misschien niet genoeg is om een heel nieuw blad of wortels te laten ontspruiten. Het is niet onmogelijk, maar het is riskant en vergt veel geduld! De wet stick moet worden geplaatst op een vochtig medium met een hoge luchtvochtigheid en goed licht.

Hoe kweken uit een ‘butt cut’

Een ‘butt cut’ of ‘basis stek’ is een veelgebruikte term om een stek te beschrijven die gemaakt is van het lage uiteinde van de stengel, meestal zonder bladeren maar met ten minste één of meerdere knopen en een hele set wortels. Als je de plant ter hoogte van de pot afknipt, houd je een stomp over. Dit komt vooral voor bij Anthuriums. Het is geen moeilijke stek als er genoeg gezonde wortels zijn, maar het zal nog wel even duren voordat er een nieuw blad uitloopt. Wees echter voorzichtig, want een basis stek heeft veel minder water nodig dan de plant kreeg voordat hij werd afgesneden. Het beste is om ervoor te zorgen dat de grond op de bovenste 2 cm droog is voordat je opnieuw water geeft.

Bladstekken

Deze manier van stekken omvat alleen het blad met of zonder de bladsteel, maar is beperkt tot zeer specifieke planten, zoals Begonia's, Zamioculcas en Pileas. Je kunt op verschillende manieren bladstekken nemen, afhankelijk van de plant die je wilt vermeerderen. In ieder geval dient het blad als startpunt voor je nieuwe stek! Vanuit het blad zal er weer een wortel gaan groeien en kan de stek zich ontwikkelen.

Hoe kweken uit een blad met bladsteel

Dit is de gemakkelijkste vorm van blad stekken! Snijd een blad, inclusief de bladsteel, met een scherp mes en plaats het in een pot met stekgrond. Zorg ervoor dat het snijvlak onder een lichte hoek in de pot wordt geplaatst en dat de bladsteel volledig in de grond zit. Het blad zal een beetje uitsteken. Let op het blad zelf en probeer het zo min mogelijk te beschadigen. Dit werkt voor Pilea's.

Hoe kweken uit een blad zonder bladsteel

Dit is geschikt voor planten zoals de ZZ plant (Zamioculcas). Pluk een gezond blad, knip het zonder bladsteel af en zet het in water of in aarde (als je een hoge luchtvochtigheid in de buurt hebt).

Hoe te kweken uit stukjes blad

Deze methode wordt vaak gebruikt bij Begonia's. Neem een blad van een gezonde plant dat volledig ontwikkeld en onbeschadigd is. Leg het blad met de bovenkant naar boven op een snijplank en snijd de bladranden eraf. Snijd het blad vervolgens in stukjes van 2 bij 2 centimeter en leg ze met de bovenkant naar boven op een medium naar keuze. Geef ze een beetje water en hoge luchtvochtigheid en je zult zien dat er na ongeveer anderhalf tot twee maanden nieuwe plantjes beginnen te groeien!

Expert tip! Het is belangrijk voor de stek dat de bovenkant naar boven gericht blijft. Anders zullen er geen wortels groeien.

Je hebt nu alle benodigde kennis om je planten succesvol te vermeerderen met de stekmethode. Als je je plant op een andere manier wilt vermeerderen, bekijk dan onze andere artikelen over vermeerdering!