Wat is schildluis?

Schildluizen zijn een vrij veel voorkomende plaag voor kamerplanten. Net als andere plantenplagen voeden ze zich met het sap en de voedingsstoffen die door een plant loopt. Dit kan zowel uiterlijke schade veroorzaken, in de vorm van verkleuring, als fysieke schade! De sapvoedende insecten die genoemd zijn naar de schaalachtige bedekking die zij op hun lichaam hebben. Er zijn super veel verschillende schildluizen die het vooral op onze tropische en mediterrane planten hebben gemunt. Door hun snelle voortplanting kunnen ze binnen no-time grote delen van de plant bezetten. Het is daarom super belangrijk om je planten regelmatig te controleren en een schildluizenplaag herkent en op de juiste manier behandeld.

De meeste schildluizen zijn lichtbruin of bruin van kleur en is ongeveer 6 millimeter. Hun harde, schildachtige bedekking zit niet vast aan het lichaam. Je kunt het schild optillen en daaronder vind je de luis.

Schildluizen hebben drie verschillende levensfasen en kunnen meerdere generaties in één jaar voortbrengen. De volwassen vrouwtjes produceren eieren onder hun schild of leggen ze in donzig materiaal. Ze leggen wel zo'n 20 tot 400 eitjes in een keer. De schildluis is een van de weinige soorten die zich zowel geslachtelijk als ongeslachtelijk kan voortplanten. Er zijn dus niet perse mannetjes nodig om nieuwe generaties voort te brengen! De mannetjes leven ook maar enkele uren tot 2 dagen. Ze hebben geen mond en hebben als enige taak om het vrouwtje te bevruchten. Sommige mannetjes krijgen vleugels om zich nog sneller te kunnen voortplanten.

Uit een schildluisei komen kleine, zespotige rupsen of 'kruipers' die zich voortbewegen naar de groene en bloeiende delen van de plant, zoals nieuwe bladeren. Ze steken hun kleine mond, die lijkt op een rietje, in de bladeren of de stam en zuigen zich vast. Op deze manier nemen ze de voedingsstoffen uit de plant tot zich. Uit hun wasachtige uitwerpselen vormt zich vervolgens een schaalachtig schild over de rupsjes. Het schild beschermd de luis tegen andere insecten of tegen bestrijdingsmiddelen. Gepantserde vrouwtjes verliezen bij de eerste vervelling hun pootjes en blijven dus de rest van hun leven op dezelfde plek.

Hoe herken ik schildluis?

Er zijn super veel verschillende soorten schildluizen. Sommige hebben een glad schild, dat meestal zwart of bruin is, terwijl anderen een pluizig wit schild hebben. Naast dat de schilden van schildluizen van kleur kunnen verschillen, komen schildluizen ook in verschillende groottes voor. De meeste schildluizen zijn ongeveer 2 a 3 millimeter lang, maar er zijn ook schildluizen die tot wel een centimeter groot kunnen worden! Doordat we tegenwoordig overal ter wereld planten vandaan importeren zijn het aantal soorten schildluizen dus een hoop gestegen. Onze winters zijn niet erg koud, waardoor de meeste schildluizen binnen en buiten gemakkelijk overleven.

De meest voorkomende schildluizen zijn de bruine en groene schildluis uit de Coccus-familie. De luizen uit deze familie zijn beige, licht bruin, roodachtig of donkerbruin en hebben een ovale vorm. Ze zijn maximaal vier millimeter en minder dan een millimeter hoog. Als je goede ogen hebt, kun je ze met het blote oog zien.

Alleen wanneer ze net uit het ei komen kunnen de schildluizen zich bewegen. Hierna zitten ze roerloos op een tak, stam of in de buurt van de hoofdnerf van een blad van de plant. Ze zijn vooral gek op de jonge takken en bladeren van mediterrane of tropische planten, waar ze zich dus in een rap tempo in grote groepen kunnen verzamelen!

Hoe beschadigd schildluis mijn planten?

Schildluizen, en de eitjes of nimfen van een schildluis verspreiden zich snel en makkelijk. Dit kan via luchtstromen, zoals tocht, maar ook via kruisbesmetting. Je kan de schildluis zelf op je kleding meedragen en zo andere kamerplanten besmetten!

De schildluis richt zich, net als andere soorten plagen en schimmels op de voedingsstoffen van de plant. Ze bevonden zich meestal aan de onderzijde van de bladeren en op de stam. Door zich een weg te bijten naar de aderen van jouw plant kan de schildluis met zijn snuit de voedingsstoffen opzuigen. Hier wordt jouw groene vriend natuurlijk niet vrolijk van, want die voedingsstoffen heeft ze zelf hard nodig om te kunnen groeien en bloeien! Schildluizen tasten vaak wat oudere, voornamelijk houtige en tropische gewassen aan. Heb je bijvoorbeeld een Ficus, Monstera, Varen of Palm in huis staan? Let dan goed op, hier zijn de schildluizen dol op!

Schildluizen zitten bij elkaar in dichte clusters en vormen op die manier dikke korsten in je plant. Tijdens het opzuigen van de voedingsstoffen uit de plant injecteert een schildluis toxische stof in de cellen van de plant. Hierdoor ontstaan gele, rode of bruine vlekken op de bladeren of zorgt ervoor dat de bladeren misvormen, stoppen met groeien of zelfs uitvallen.

De voedingsstoffen die de schildluis naar binnen slurpt is rijk aan suiker, maar verder zitten er niet veel voedzame stoffen in. Daarom moeten schildluizen super veel sap drinken om voldoende voedingsstoffen binnen te krijgen. Deze overtollige suikers scheiden ze uit in de vorm van honingdauw. Een plakkerig goedje waar schimmels heel goed op groeien. Naast dat de plant ziek wordt van schimmels ziet het er ook niet erg aantrekkelijk uit.

Hoe kan ik schildluis voorkomen?

Helaas kan je niet voorkomen dat je plant last krijgt van schildluizen. Wel kun je een paar voorzorgsmaatregelen treffen om de kans op deze hardnekkige plaag te verkleinen. Schildluis reist met de wind mee en kan ook op je kleding zitten. Dat maakt ons, onbewust, de grootste verspreider van het ongedierte! Ook moet je ervoor zorgen dat je nieuwe planten, potten of plantengereedschap eerst even goed inspecteert voordat je ermee aan de slag gaat bij je plantjes. Helaas geldt, hoe voorzichtig je ook bent, er is nog steeds kans op schildluis.

Verzorging

Een goed verzorgde en gezonde plant is de beste bescherming tegen ziektes en plagen. Zorg er daarom voor dat jouw plant op de juiste standplaats staat, naar wens licht en water krijgt en geef eens in de zoveel tijd wat extra plantenvoeding. Om je plant tegen schildluis te beschermen moet je er ook voor zorgen dat je plant niet op de tocht staat. Schildluis waait met de wind mee en ziet jouw groene kamerplant als perfecte landingsbaan! Mocht het dan toch nog gebeuren dat er een schildluis plaag ontstaat, is de plant goed verzorgd en sterk genoeg om de aanval te overleven. Stekjes en jonge plantjes hebben vaak nog niet genoeg kracht om een aanval op hun tere worteltjes te doorstaan. Mocht je vermoeden dat je een schildluis plaag hebt, hou het dan super goed in de gaten en grijp zo snel mogelijk in!

Hoe kan ik schildluis bestrijden?

Het schild van de schildluis zorgt ervoor dat ze super goed beschermd zijn tegen aanvallen van natuurlijke vijanden, maar ook tegen bestrijdingsmiddelen. Daarnaast planten ze zich ook nog eens snel voor. Binnen de kortste keren zal je plant een schildluizenplaag hebben. Om schildluis succesvol te bestrijden heb je wel wat doorzettingsvermogen nodig, maar je groene vriendin zal je super dankbaar zijn!

De beste manier om schildluizen te bestrijden is zonder bestrijdingsmiddelen en door de natuurlijke vijand van de schildluis in te zetten. De larven van lieveheersbeestjes peuzelt al snel zo'n vierhonderd bladluizen per dag op, om maar te zwijgen over een volwassen lieveheersbeestje die er ongeveer vijfduizend opeet! Natuurlijk is dit niet handig wanneer je plant binnen staat. Ben je van de schildluis af, heb je ineens heel veel lieveheersbeestjes in huis! Wanneer natuurlijke vijanden geen optie zijn om de schildluizen te bestrijden, dan is het handmatig verwijderen van de luizen de beste en effectiefste oplossing. Het kan een flink karwei zijn, maar door de schildluizen van de plant af te plukken kan de plaag zonder bestrijdingsmiddelen bestreden worden. Je kan ook eventueel wat water en een borsteltje gebruiken. Geen zin om handmatig alle luizen te verwijderen? Er zijn ook een aantal andere methoden die helpen bij het bestrijden van een schildluizenplaag.

Schildluis bestrijden met ijswater

Spuit elke ochtend de planten af met ijskoud water. Schildluizen zijn geen fan van de kou en zullen hierdoor uiteindelijk uitsterven omdat ze zich niet meer voortplanten. Het vergt wat uithoudingsvermogen en discipline, maar het resultaat is een hele blije plant!

Schildluis bestrijden met aftreksels

Deze manier is makkelijk en effectief. Pluk tijdens je middagwandeling een flinke bos brandnetels (met handschoenen) en snij een aantal teentjes knoflook in plakjes. Vul vervolgens een emmer met ongeveer een liter water en laat de brandnetels en knoflook drie dagen goed trekken. Giet daarna het water in een plantenspuit en spuit de plant in met het aftreksel. Herhaal dit totdat je ziet dat de plaag kleiner wordt en uiteindelijk verdwijnt.

Schildluis bestrijden met groene zeep

Iets minder milieuvriendelijk, maar ook effectief. Vul een emmer met een liter lauwwarm water, 25 gram groene zeep en 30 milliliter spiritus en meng dit goed door elkaar. Doe het mengsel in een plantenspuit en spuit de plant hiermee in. Herhaal dit totdat je ziet dat de plaag kleiner wordt en uiteindelijk verdwijnt.

Schildluis bestrijden met neem olie

In de PLNTSdoctor Kit zit neem olie: een wondermiddeltje tegen bijna elk soort ongedierte. Meng de olie met water en afwasmiddel en spray dit op de plant. Herhaal dit totdat je de wolluis niet meer ziet. Dit kan een paar dagen duren. Hardnekkige plekken kun je ook met neem olie en een wattenstaafje aantippen.

Is de plaag super hardnekkig? Ga dan aan de slag met de Ecokuur Leaf Insectenspray. Dit ecologisch verantwoorde product is perfect om schildluis en ander ongedierte uit te roeien. Vernevel het product homogeen over de planten waar de insecten voorkomen. Behandel ook de onderkant van de bladeren om zoveel mogelijk insecten te raken. Spuit 3 keer per week op de plant en wacht daarna een week op het resultaat. Is de plaag nog niet helemaal opgelost? Herhaal dan de stappen!

Als je online op zoek gaat naar de beste manier om schildluis te bestrijden zal je enorm veel opties tegenkomen. Het is goed om te weten dat er niet een specifieke methode is die bij iedereen werkt. Voor sommige plantjes werkt de ene manier beter dan de andere. Een kwestie van proberen dus!

Hieronder vind je een aantal alternatieve hacks die je helpen schildluis te bestrijden.

Olijfolie

Een huis, tuin en keuken tip ter bestrijding van de schildluis is met olijfolie. Tip de luizen aan met een wattenstaafje gedoopt in olijfolie. De olie zal ervoor zorgen dat de adembuizen van de luis wordt afgesloten, waardoor de luis zal stikken. Blijf het goed in de gaten houden en herhaal als dat nodig is.

Snoeien

Niet de leukste, maar soms wel de effectiefste manier om van de schildluis af te komen. Het afknippen van geïnfecteerde takken is vaak de gemakkelijkste en zekerste oplossing als je de besmetting ziet. Inspecteer de plant, en andere planten, grondig om er zeker van te zijn dat je alle aangetaste stengels hebt verwijderd. Doe de besmette stengels in een afgesloten zak in de prullenbak en vergeet ook niet je snoeischaartje goed schoon te maken!

Alcohol

Als de plaag licht is kan ontsmettingsalcohol helpen bij het doden van de plaag. De beste manier is om de alcohol direct op de schildluis te doen met een wattenstaafje. Het vergt wat tijd en energie, maar het resultaat zou binnen de kortste keren zichtbaar moeten zijn. Herhaal elke 2 tot 3 dagen totdat het probleem is opgelost!