Wat zijn rouwvliegjes?

Rouwvliegjes zijn eigenlijk geen vliegjes, maar behoren tot de muggen. Ze worden ook wel varenrouwmug of rouwvarenmuggen genoemd en zijn piepkleine zwarte beestjes die rond de bladeren en grond van jouw plant(en) vliegen. Meestal merk je ze pas op als je de plant water geeft of als je tegen de pot aantikt: ze komen dan ineens te voorschijn. Hoewel de beestjes voor mensen vrij onschuldig lijken, kan het zomaar zijn dat ze het op jouw plant gemunt hebben.

De vrouwtjes rouwvlieg is super goed in voortplanten. Ze blijft zich haar hele korte leven voortplanten en legt wel tot 200 eitjes! Ook al leeft ze maar een paar dagen, met zoveel eitjes per dag is kan het snel leiden tot een grote plaag. Omdat ze zich zo snel voortplanten is het lastig ze weg te krijgen. De eitjes van een rouwvliegje komen na een paar dagen uit en de larven worden geboren. In tegenstelling tot andere soorten rouwmuggen voedt de varenrouwmug zich naast dood plantaardig materiaal zoals schimmels ook met levend materiaal. Door de snelle voortplanting is er al snel sprake van een plaag. Als het aantal larven te groot wordt kan het zijn dat er onvoldoende schimmels in de grond zitten om de larven te voeden. De kleine larfjes kruipen dan richting de levende wortels van je plant en beginnen hiervan te snoepen. Eerst beginnen ze aan de haarwortels, maar als ze eenmaal uitgegroeid zijn tot grotere larven zijn ook de grotere wortels aan de beurt. Je zult begrijpen dat de wortels hierdoor super kwetsbaar worden en vatbaar zijn voor schimmels en bacteriën. Ook kunnen de wortels minder goed water en voedingsstoffen opnemen, waardoor de plant steeds zwakker wordt.

Na ongeveer 3 weken zullen de larven zicht ontpoppen tot kleine, zwarte vliegjes. De vliegjes eten, in tegenstelling tot de larven, alleen dode plantenrestjes. Als ze eenmaal volwassen zijn hebben ze nog maar een paar dagen te leven, maar juist in die dagen zorgen ze voor het nageslacht!

De larven richten dus 'onzichtbaar' de grootste schade aan.

Hoe herken ik rouwvliegjes?

Een volwassen rouwvlieg is een vliegend insect en lijkt een beetje op een fruitvliegje. Ze zijn ongeveer 3 millimeter lang en zwart van kleur met zwart doorzichtige vleugeltjes. Een rouwmug is iets donkerder dan een fruitvliegje en komen niet af op de overrijpe bananen in je fruitschaal, maar hebben het op jouw plantjes voorzien!

Een rouwvliegje herken je vaak pas op het moment dat de larve zich heeft ontpopt tot vliegje, maar ze beginnen als eitje. De eitjes worden in de toplaag van de aarde gelegd en zijn na ongeveer vier tot zes dagen uitgegroeid tot larfjes. Als de aarde van jouw plant vochtig is, kun je de larven soms door de aarde zien glibberen. Een larve van een rouwvlieg heeft een lang, wit of doorzichtig lijfje met een zwarte kop. Na ongeveer twee weken ontpopt de larve zich tot volwassen rouwvlieg. Het kan dus goed zijn dat je er pas na twee weken achter komt dat je een rouwvlieg-plaag hebt!

Hoe beschadigen rouwvliegjes mijn planten?

Rouwvliegjes, of eigenlijk de eitjes of larven van de rouwvlieg worden vaak via nieuwe planten of nieuwe potgrond binnengebracht. In de grond kunnen al eitjes of larven aanwezig zijn en verspreiden zich naar andere planten. Ze kunnen trouwens ook gewoon naar binnen vliegen.

De vrouwtjes rouwvliegen vinden potgrond dus de perfecte plek om hun eitjes te leggen. Het is een vochtige omgeving, met veel organische- en biologische stoffen waar de larfjes goed kunnen groeien. Deze larven vormen het grootste probleem, omdat ze uiteindelijk de meeste schade kunnen toebrengen aan jouw planten. De jongste larven eten voornamelijk de algen en schimmels uit de potgrond, maar de oudere larven gaan zich ook richten op de wortels van de plant. Vooral jonge planten en stekjes zijn vaak nog niet sterk genoeg om zo'n plaag te overleven. Doordat hun kleine wortels worden aangetast kunnen ze geen water en voedingsstoffen meer opnemen. Een grote plant heeft hier natuurlijk ook last van, maar heeft gelukkig een hele grote overlevingskans!

Wanneer de wortels van een plant worden aangetast gaat ook de gezondheid en weerstand van de plant achteruit. Ze zal verzwakken, waardoor ze weerbaarder wordt voor ziektes en schimmels. De symptomen die je plant geeft kunnen een beetje lijken op die van wortelrot of over bewatering:

• De onderste bladeren worden geel;
• De plant laat bladeren vallen;
• De plant groeit minder snel of stopt helemaal met groeien;
• De plant verwelkt.

Daarnaast kunnen de rouwvliegjes ook andere schimmels en ziektes bij zich dragen en overbrengen op andere planten. Een veel voorkomende schimmel die de beestjes bij zich dragen is Pythium, beter bekend als wortelrot. Naast de schade die rouwvliegjes aanrichten, is het ook een vervelend gezicht! Zo dansen de vliegjes altijd in het rond en kan het voorkomen dat de grond of vensterbank onder de dode vliegjes zit.

Hoe kan ik rouwvliegjes voorkomen?

Voorkomen is beter dan genezen, maar helaas kun je rouwvliegjes niet 100% voorkomen. Wel kun je een paar voorzorgsmaatregelen nemen om de kans op rouwvliegjes te verkleinen.

Rouwvliegjes houden van een warme, natte en voedzame bodem. Om je rouwvliegjes plaag sneller te bestrijden en een nieuwe plaag te voorkomen kan het helpen om de samenstelling en vochtigheid van je potgrond eens iets beter te bekijken. Ook kan je een mogelijke nieuwe plaag voorkomen door nieuwe plantjes even in quarantaine te zetten voordat je ze bij je andere planten zet. Mocht zich alsnog een plaag ontwikkelen dan zijn de rest van je groene vrienden nog niet besmet.

Potgrond

Rouwmuggen voelen zich helemaal op hun gemak in vochtige, rijke aarde met een aangenaam temperatuurtje rond de 21 graden. Kamerplanten die van een hogere temperatuur houden, regelmatig water krijgen en met hun wortels in de verse aarde staan zijn daarom de grootste prooien voor de rouwvlieg. In sommige gevallen zitten er al eitjes en/of larven in de potgrond die je koopt in de winkel. Het is dan ook beter om de zak open te maken, overtollig water laat verdampen en op een koele droge plek wegzetten. De kans is dan kleiner dat de eitjes en larven uitkomen en dat een volwassen rouwvlieg nog meer eitjes zal leggen in de potgrond.

Water

Rouwvliegjes vinden een vochtige grond heerlijk. Zorg dus dat je je plantjes niet teveel water geeft! Een laagje water onderin de pot kun je te allen tijde het beste voorkomen: zo kunnen de wortels gaan rotten en maak je het een paradijsje voor rouwvliegjes. Probeer voor een plantenpot en potgrond te kiezen waarbij het water zo min mogelijk opgeslagen wordt. Een pot met (meerdere) drainage gaten is perfect.

Verzorging

Een goed verzorgde en gezonde plant is de beste bescherming tegen ziektes en plagen. Zorg er daarom voor dat jouw plant op de juiste standplaats staat, naar wens licht en water krijgt en geef eens in de zoveel tijd wat extra plantenvoeding. Mocht het dan toch gebeuren dat er een rouwvliegjes plaag ontstaat, is de plant sterk genoeg om deze aanval te overleven. Stekjes en jonge plantjes hebben vaak nog niet genoeg kracht om een aanval op hun tere worteltjes te doorstaan. Mocht je vermoeden dat je een rouwvliegjes plaag hebt, hou het dan super goed in de gaten en grijp zo snel mogelijk in!

Hoe kan ik rouwvliegjes bestrijden?

Heb je rouwvliegjes aangetroffen bij je kamerplant? Dan is het belangrijk om zo snel mogelijk te gaan bestrijden! Gelukkig is er nog geen reden voor paniek. Je groene vriendin zal niet meteen doodgaan door rouwvliegjes. Wel worden de wortels aangetast en is de kans op ziekten en schimmels groter. Bij stekjes en jonge plantjes kan het wel snel misgaan: zij zijn nog niet zo sterk! Gelijk behandelen is dus super belangrijk. Als één van je planten eenmaal is besmet, is de kans groot dat de rouwvliegjes ook je andere planten zullen besmetten. Zet de besmette plant daarom apart van je andere planten, het liefst in een aparte ruimte. Volwassen rouwvliegje blijven slechts 1 à 2 dagen in leven, maar omdat ze wel 200 eitjes per keer leggen, heb jij toch binnen de kortste keren te maken met een hardnekkige plaag. Met de volgende tips hopen we dat je snel van de rouwvliegjes af bent zodat jouw plant lang en gelukkig verder kan leven!

Laat je plant uitdrogen

Omdat rouwvliegjes dol zijn op vochtige aarde is het belangrijk om je planten nooit te veel water te geven. Kies altijd voor een pot met een gat onderin, zodat het overtollige water weg kan lopen en de wortels van je plant niet gaan rotten.

Heb jij al rouwvliegjes in de buurt van je plant gespot? Geef de besmette plant dan voorlopig even geen water en laat de grond uitdrogen. De rouwvarenmug zal dan een ander plekje zoeken om haar eitjes in te leggen. Bovendien kunnen de larven zich niet goed verplaatsen in droge aarde, waardoor ze uitsterven. We raden je ook aan om vervolgens de potgrond van je plant te vernieuwen. Maak de wortels en de pot goed schoon en verwen je plant met verse potgrond.

Strooi zand over de potgrond

Strooi wat wit zand (zoals zandbakzand) bovenop de potgrond. Hier kunnen rouwvliegjes namelijk geen eieren in leggen. In het witte zand zitten bovendien geen voedingstoffen, waardoor ook de larven niet verder kunnen groeien. Doe dit bij al je planten. Zorg er wel voor dat je het witte zand weer verwijdert als je geen last van rouwvliegjes meer hebt, anders gaan niet alleen de rouwvliegen, maar ook je planten dood.

Aaltjes tegen rouwvliegjes (biologische bestrijding)

Heb je alles al geprobeerd maar nog steeds last van rouwvliegjes? Koop dan aaltjes tegen rouwvliegjes.

Steinernema Feltiae aaltjes (nematoden) zijn microscopisch kleine wormpjes die de larven van de varenrouwmug parasiteren. De larven gaan dood en kunnen dus niet meer uitgroeien tot volwassen rouwvliegjes. Afhankelijk van de grootte van de plaag, ben je binnen enkele dagen (bij een lichte aantasting) tot 2-3 weken (bij een hardnekkige plaag) van die vervelende rouwvliegjes af. Maak eerst de potgrond van je kamerplanten een beetje vochtig. Los vervolgens de aaltjes tegen rouwvliegjes op in wat water en giet dit mengsel op de natte potgrond. Zorg ervoor dat je de potgrond vochtig houdt. Als de rouwvliegjes verdwenen zijn, sterven de aaltjes ook vanzelf uit.

Aaltjes tegen rouwvliegjes zijn onschadelijk voor je planten en veilig voor kinderen en huisdieren. Aaltjes tegen rouwliegjes koop je eenvoudig online. Zo zijn jouw PLNTS binnen de kortste keren weer helemaal happy! Nieuwsgierig geworden naar wat voor biologische ongediertebestrijding wij ook aanbieden? Bekijk dan onze blog: 'Welke natuurlijke en biologische ongediertebestrijding tegen welk ongedierte?'

PLNTSdoctor Kit

Last van rouwvliegjes in je planten? Dan is de PLNTSdoctor Kit het perfecte redmiddel! In de kit zit onder anderen neem olie. Dit is een perfect middeltje om plagen en schimmels op je plant te verhelpen. Maak een Neem olie-mengseltje met water en afwasmiddel en giet het in een plantenspuit. Spray hiermee je plant en de potgrond in. Hou er rekening mee dat de rouwvliegjes niet meteen weg zijn, het kan een paar dagen duren. Spuit dus meerdere malen!

Als je online op zoek gaat naar de beste manier om rouwvliegjes te bestrijden zal je enorm veel opties tegenkomen. Het is goed om te weten dat er niet een specifieke methode is die bij iedereen werkt. Voor sommige plantjes werkt de ene manier beter dan de andere. Een kwestie van proberen dus!

Hieronder vind je een aantal alternatieve hacks die je helpen rouwvliegjes te herkennen en te bestrijden.

Aardappelschijfjes

Om erachter te komen of er larfjes in de potgrond van je plant zitten kun je wat dunne schijfjes rauwe aardappel in de grond stoppen. Na een aantal dagen zal er schimmel op de schijfjes groeien. Dat maakt ze een aantrekkelijk hapje voor de larven! Plaats een paar schijfjes op verschillende plaatsen en/of in verschillende potten. Check na een aantal dagen of er larven op de schijfjes zitten. Ze kunnen doorzichtig zijn, dus gebruik eventueel een klein vergrootglaasje om goed te kunnen inspecteren! Zie je de larven zitten? Tijd om de schijfjes te verwijderen/vernieuwen!

Kaneel

Een andere optie die je vaak zult tegenkomen als je op zoek bent naar een natuurlijke manier om rouwvliegjes te bestrijden is met kaneel. Het schijnt super effectief te zijn en het is eenvoudig te gebruiken. Voeg twee eetlepels kaneelpoeder aan 1 liter gekookt water toe. Laat het water afkoelen en giet het in een gieter. Let er op dat het restant onderin niet mee komt. Geef jouw plantjes de eerst volgende gietbeurt een beetje kaneel-water. De larven hebben een hekel aan kaneel en zullen dit niet overleven!

Bodembedekkers

Een andere top-tip: het gebruik van bodembedekkers! Vervang de toplaag van de potgrond met een laagje grind, zand of steentjes. De rouwvliegjes kunnen hier geen eitjes op leggen. Let er wel op dat je de bedekkers weer weghaalt als de plaag opgelost is.

Rouwvliegen vanger

Ook een superfijn middel om rouwvliegjes geen kans te geven zijn onze ‘Rouwvliegen vanger’! Deze klevende insectenstrips zorgen ervoor dat insecten worden aangetrokken door de felle kleur en daarna blijven plakken! Knip de strips in meerdere kleine strips, zodat je ze in meerdere plantenpotjes kunt zetten.